Triode Dick's Page
Bill
...Een nieuwe KT88 push pull versterker...
deel 10 Bill krijgt knoppen!
update: 8-4-2005

Er is weer wat te regelen…

De omgekeerde wereld? Ja, een beetje wel. Ik maak het mezelf onnodig moeilijk door Bill alsnog van een volumeregelaar en keuzeschakelaar te voorzien. Toch valt het niet tegen om het netjes op te lossen. Maar ik raad iedereen aan om deze klus aan heb begin, tijdens de mechanische opbouw te doen. Billie is wel beter in zijn element zo, het is toch een schakeling die van huis uit zoveel gain heeft dat het als het ware gemaakt is om als geïntegreerde versterker te worden gebruikt. Voor de liefhebber van monoblokken: er is een ‘MonoBill’ in de maak. Die heeft een iets andere opzet waardoor er een buistrapje vervalt en de versterker echt bedoeld is om aan een voorversterker te worden gekoppeld. De bedoeling is dat over twee weken de spanning er op gaat. Nee, MonoBill is niet de eerder genoemde ‘Bob’. Ik krijg veel vragen over de mogelijkheid om Bill in twee behuizingen te maken, dat heeft MonoBill versnelt op de 'to do' lijst gezet. Bob is even een paar maanden opgeschoven. MonoBill is ook voor een veel bredere doelgroep.

Missiewerk…

Bill, die de integratiecursus met goed gevolg heeft afgesloten, speelt nu dagelijks bij een audiovriendin. Jaja, ik heb het toch voor elkaar gekregen om voor de tweede keer, na de ‘Annastasia’, een vrouw aan de buizenbak te krijgen. Het is toch ook van de zotte dat alleen mannen hun muziek met een buizenversterker mogen luisteren? En ik kan je vertellen dat beide dames het gros van de audiofiele heren in de schaduw zet als het op kennis van muziek aankomt… Mannen, hier ligt nog veel missiewerk: je gunt toch ook de vrouwen in je omgeving meer dan een wanstaltig torrenversterkertje…?

Aan de slag...

Ik heb gekozen voor een mooi Alps potmetertje, de bekende blauwe. Vergeet niet het gewenste aantal stappen vóór de montage in te stellen. In het geval Bill, werden het drie schakelbare ingangsparen. De schakelaar en potmeter zitten met stevige L-vormige montagestrippen aan het chassis. Ik heb ze van langwerpige gaten voorzien om een zo stressvrije montage te krijgen. Zorg dat de volumeregelaar en schakelaar nooit mechanisch onder spanning staat.

.       De keuzeschakelaar is ook een bekend type, gewoon te koop in de elektronicawinkel

Na zorgvuldig bepalen waar de knoppen moeten komen, worden twee gaten geboord die groot genoeg zijn om een asdoorvoerstukje in vast te kunnen zetten. Het gat moet dus niet groot genoeg zijn om de asdoorvoer met wat lichte dwang van de hamer vast te zetten.

Een as door een houten wandje laten lopen, zonder ondersteuning, kan echt niet. Maak er geen broddelwerk van. De bediening moet stevig aanvoelen en ook na jaren gebruik nog goed lopen. Als as gebruik ik graag een m6 draadeind. De schroefdraad maakt de as net minder star dan een ‘recht toe recht aan’ as. Met een paar askoppelstukjes wordt de boel aan elkaar geschroeft.

Als alles goed zit, worden de keuzeschakelaar en Alps pot pas definitief vastgeschroefd aan L-montagedelen. Een beetje vaseline aan de as op de plek waar het door het asdoorvoerstuk gaat, is ook een goed plan. Voel nu goed of de knoppen echt fijn stressvrij kunnen draaien. Zo niet, dan de boel nog eens losschroeven en weer uitlijnen. Neem de tijd hiervoor.

Mijn grote audiovriend Marco heeft me weer een paar mooie zware knoppen gedraaid, gemaakt van klokkemakers messing, Dat geeft een mooie ‘vliegwieleffect’ en laat de knoppen ‘als door boter’ aanvoelen. Lekker chique…

Upgrades?…

Zijn er nog upgrades mogelijk aan de versterker? Jazeker, als het geld je weer in de knip brand, een veelvoorkomend verschijnsel onder ons audiohobbyisten, zou je kunnen overwegen om de ontkoppel elco’s van de voortrappen te vervangen door twee Black Gate WKZ 47/47/500 volt types. Dat is een prijzige maar makkelijke in te passen modificatie. De BG’s kunnen in de zelfde montageklemmen als de JJ’s. Het geluid zal meer ‘grunge’ krijgen, en een groter gevoel van laagfundament opleveren, de typische Black Gate karaktertrekken. Van de 500uF JJ kun je het beste afblijven, die is essentieel voor het leveren van voldoende stroomreserve aan de eindbuizen en de voeding is op deze capaciteit berekend. Een kleinere capaciteit geeft een slechter herstelgedrag na een piekstroom. Daarbij, onderschat de kwaliteit van de JJ elco niet… De Black Gate WKZ is absoluut de betere, zelfs een vette favoriet van mezelf, maar kijk eens wat het verschil in prijs is…

Voor de rest valt er weinig te winnen, ik heb overal al mooie tot superieure kwaliteit onderdelen gebruikt. Het is wel mogelijk om de potmeters voor de nrs van buiten af regelbaar te maken. Zet de potmeters wel op een plek waar je er niet per ongeluk een draai aan kunt geven. Maak een meetpunt bij iedere buis, met een aansluitbusje weer een meetpen in past, en je hoeft eigenlijk nooit meer in de versterker zelf te zijn. Ook niet als je andere eindbuizen wilt gebruiken.