update:13-6-01

Triode Dick's Page
Centurion
Een niet moeilijke 300B single ended versterker.

 

De Centurion wordt een relatief makkelijk en betaalbaar te bouwen project. En geen wat klungelige onveilige "plankjesversterker" Maar een echte buizenbak met een koperen chassis waar je met heel veel plezier je muziek mee kunt beluisteren. En vergis je niet in de kwaliteiten van deze 300B bak. Ik heb meer van deze versterkers gebouwd in het verleden. Een Centurion is de mindere van Ceasar misschien, maar wel baas over een heel legertje...

We beginnen bij het begin, de oerknal. Ik zal proberen het een beetje "real time" te verslaan. Vandaag worden alle kleine gaatjes voor o.a. de buisvoetjes geboord en gaat het naakte koperen chassis naar de spuitcabine, euh, mijn werkbank in de schuur... Daar krijgt 'ie een mooi champagne kleurtje. Een nachtje laten drogen en dan kan de opbouw beginnen. Maar daar gaan we morgen mee verder.....

 

 

 

 

 

 

De meeste ingrediënten op het nog maagdelijke chassis.
Knoop alles aan elkaar en je hebt een versterker....

 

Het maken van de Centurion komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Een medewerker van AE, de trafomaker, wilde zelf eens een buizenbak maken. De beste man , Ed genaamd, is dagelijks omringt door allerlei trafo's en ziet natuurlijk ook de als een speer toenemende belangstelling in de buizenaudio. Een jaar terug, of langer al zelfs, vroeg hij mij om een versterker te bedenken die hij zelf kon maken. Een hele doos componenten heb ik samengesteld, en aan hem gegeven. Alleen, ja..., een doos onderdelen en een schema maakt nog geen versterker! Of hij het niet meer aandurfde, of gewoon tijd te kort had weet ik niet. Maar een maand of wat terug heb ik maar aangeboden de componenten zo te rangschikken dat er toch een versterker ontstaat.

Ed zorgde ervoor dat ik de trafo's thuis kreeg die ik nodig zou hebben. Ik liet mijn broer nog een keer een chassis maken, talenten in de familie moet je benutten immers... Helaas is dit chassis zijn zwanenzang. Hij is van werkgever gewisseld en nu zelfs een collega van mij... Ik moet ze dus weer zelf maken. Ook geen punt, maar het was wel heel makkelijk! De buurman heeft weer een houten kast gemaakt, wat hij nog steeds met plezier doet. Ben ik heel blij mee, want houtbewerken is niet mijn liefhebberij.

Maar hoe meer ik in dit wel erg leuke project dook, hoe meer ik het idee kreeg dat dit wel eens een bijzonder aangenaam te bouwen versterker kon zijn voor veel mensen. Met een dikke voedingstrafo, twee hele mooie bandkern UGT's en twee meerkamer smoorspoelen is dit een echt serieus ding aan het worden. Ik besloot gisteren maar eens aan de bel te trekken. Ik moest Wil Blaauw van AE zover zien te krijgen dat hij deze trafo/spoelenset voor een mooi prijsje als geheel wilde leveren. Hij was in een uitstekende stemming gelukkig. Net terug van vakantie. Beetje heen en weer praten, toen de vraag: "Wil, deze set trafo's, waar kun je die voor leveren?". "Ach, even kijken, tel tel bla bla, voor F xxx,=". "Kom Wil, als het een beetje meezit en je moet er meer van maken, hoef je ook niet steeds de trafo's uit te rekenen, dat moet beter kunnen!" was mijn antwoord. "Reken, reken, euh, ok, complete set, voeding/bandkernuitgangen/smoorspoelen voor 860 gulden incl: bezorgen". Dat klonk al beter! " Enne, Wil wel graag ook nog twee 300B's erbij graag, hoeveel"? Wederom even stilte... "Ok 1200 gulden, trafo's en een paar JJ300B's". "Daar hou je je aan?" Ik wilde zekerheid... om geen boze mailtjes te krijgen... "Ja"...

Dus als je zin hebt in een echte 300B bak, niet te beroerd bent je handen uit de mouwen te steken, zelf de overige componenten bij elkaar te scharrelen, is deze versterker ruim onder de twee mille te maken. Hoe ruim ligt aan je eigen creativiteit. Kijk eens om je heen, bestudeer kant en klaar kitjes en zie dat iets wat in de buurt komt, maar zonder sublieme bandkerntrafo's en vaak met een pielig voedingstrafo'tje al minimaal het dubbele kost. Ik vertel het maar even. Mijn missie is immers: Tubes for all! Iedere muziekliefhebber moet zich een buizenbak kunnen permitteren. En dat kan. Vind je dit nog steeds teveel geld, wat beslist geen schande is, bouw de 807SE. Wil je een stap verder, is deze Centurion een mooie mogelijkheid.

Van start...

Ik heb een koperplaat gekocht, kan gewoon in de plaathandel, en de gaten er in aangebracht (laten aanbrengen dus...). In 2 mm koper is dat heel goed thuis te

doen. Evenals het boren van de verschillende gaten. Twee grote vrienden heb ik hier altijd achter de hand. Vriend pons en verzinkboor. De pons is van het merk: "Greenlee". De enige pons die ik heb die wat duurder in aanschaf is, maar ook echt mooie gaten trekt. Niet te vergelijken met goedkope rotzooi. En hij gaat als door boter door het materiaal. Met een steeksleutel makkelijk rond te draaien. Wil je niet zelf een pons aanschaffen voor deze ene keer? Laat een plaatwerkbedrijf de gaten maken, net als het omzetten van de achterkant. Koop de chassisplaat, teken alles af en laat de plaatwerker het doen. Kost wat meer, maar dan is het ook goed. Spreek een prijs van te voren af. Heb geen haast, onderhandel. Kleine gaten zijn thuis makkelijk te doen. Ik laat het chassis altijd (glas) stralen. De verf hecht dan enorm. Het gespoten oppervlak is lekker krasvast en mooi om te zien. Het is niet moeilijk om het chassis van een gewenste kleur te voorzien. Ik haal autolak in een spuitbus. Meerdere dunne laagjes spuiten, om de 10 minuten een nieuw laagje. Daarna 3 lagen blanke lak. Een nacht laten drogen en je hebt een mooi chassis.

 

 

 

 

 

Links: Passen en meten en gaatjes bepalen. Rechts: Mijn twee grote vrienden...

 

Hier zie je het geboorde en gespoten chassis klaar om op te bouwen. Onder wordt de ook meegespoten voedingstrafo bedraad.

 

 

 

Het "smerige" werk zit erop... De opbouw kan beginnen. Wat misschien opvalt is de aanwezigheid van de twee mA meters. Sinds ik deze op de General monoblokken gebruik, eigenlijk ook een beetje voor de sier toen, bleek het een fantastisch makkelijk hulpmiddel om de eindbuizen goed in de gaten te kunnen houden. Vandaar dat nu op bijna elke nieuwe versterker van mij een paar meters te zien zijn. En natuurlijk horen er mooie ronde meters op een
buizenbak! Een beetje retrolook. Gelukkig worden ze ook weer nieuw aangeboden. De meters op deze versterker zijn bijna kopieën van de meters op de Ceasar. Alleen zijn die zo'n veertig jaar ouder! AE laat ze speciaal in India maken. Ze zijn verkrijgbaar in 100 en 200 mA. En aangezien Ed bij AE werkt wilde hij ook een stel mooie meters op zijn versterker. En zoals je ziet, 't is ook niet echt lelijk... We gaan nu alles in de kast schroeven. Eerst de achterkant, de ingangbussen en de
luidspreker terminals. Dan een rotklus: de voedingstrafo. Die moet altijd, en ik bedoel altijd... ontkoppeld op rubbertules worden gezet.

 

 

 

 

 

Is de voedingstransformator nog zo tril en brom arm, maak er een gewoonte van deze op rubber mechanisch te ontkoppelen van het chassis. In dit geval is het toch al zware ding ook nog ingegoten. Dek het chassis af, leg de al bedrade trafo op zijn kant en rijg de draden door de tules. Ook hier moet ik schoolmeester spelen: als er bedrading door het chassis moet, altijd rubbertules aanbrengen! We werken met een dikke 400 Volt en willen geen vuurwerk zien, of erger... ach, vul maar in... Veiligheid voorop! Zo het begint nu al op een versterker te lijken...

 

 

 

 

 

<<<De bovenkant begint lijkt al aardig compleet...

<<< De ontbrompotmeter voor de eindbuis wordt op een asdoorvoer geschroefd, zodat aan de binnenkant deze wat van het chassis loskomt en aan de bovenkant mooi weggewerkt is maar toch goed bereikbaar. Daarnaast de op het chassis geschroefde kathode weerstand.

 

 

Alles zit nu vastgeschroefd en hopelijk op de goeie plek... Nu komen de voedingscondensatoren en smoorspoelen aan bod. Twee zet ik er vast met bundelbandjes (tieraps) op plakzadels, omdat het voor een eventuele toekomstige UGT upgrade naar bijvoorbeeld amorfe kern types veel makkelijker is dat de condensators dan even verwijderd kunnen worden. De overige C's zet ik vast met siliconen kit. Superdegelijk en duurzaam. Voor de voortrap werd na wat rekenwerk een hele mooie mogelijkheid haalbaar, het met een mooie papier in olie condensator te ontkoppelen van de voedingspanning. Ik moet namelijk pakweg 50 Volt kwijt, en er loopt ongeveer 1,7 mA. Een relatief kleine ontkoppel condensator van 1uF is dan ruim voldoende. En reken maar dat dat beter klinkt als een eigelijk veel te grote Solen op die plek. Toepassen dus. Hieronder zie je de kast waar de kit aan het uitharden is. Alles zit dicht op de plek waar de componenten hun kunnen moeten tonen. Als het uitgehard is en de zon wat minder strak schijnt, wel menselijk blijven..., ga ik de bedrading aanbrengen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

<< Bladzij 2:
<< Bladzij 3 (schema's en metingen):
<< Bladzij 4 (algemene beschrijving):