Triode Dick's Page
Wie is Triode Dick?
De man achter de versterkers...

 

Hallo, mijn naam is Dick, Triode Dick. En ik bouw versterkers. Buizenversterkers welteverstaan. Ik zou het hierbij kunnen laten, maar wil toch wat meer over mijzelf en mijn hobby, buizenversterkers, vertellen. Ik ben een buizenman in hart en nieren en mijn grootste hobby is het ontwerpen en bouwen van buizenversterkers. Deze internetsite geeft mij de kans om aan andere audiohobbyisten te laten zien dat er met een buis veel mogelijkheden zijn om topkwaliteit muziek weer te geven. En dat ze heel goed zelf te bouwen zijn. De groep liefhebbers van de buizenbak groeit snel.

Toen ik februari vorig jaar met deze site begon, gewoon voor de lol, wist ik niet waar ik eigelijk aan begon. Ik maakte het om meer vlieguren op de pc te kunnen maken. Een paar jaar terug was ik nog een digibeet. Ik ben net van de generatie die nog niet opgegroeid is met de pc. Dus dacht ik: als ik nu eens een homepage ga maken, ben ik met tekstverwerken bezig, met foto's bewerken en met internet! En ik maak gewoon voor wat vrienden en bekenden schema's en een enkele foto voor deze site. Voor de uitwisseling... Leuk voor de contacten! Maar het aantal lezers groeide wel erg snel en ook beginners gaven blijk van interesse. Door de vele mail die ik krijg ben ik veel wijzer dan anderhalf jaar terug. Dat legt wel veel meer druk om nog nauwkeuriger dingen uit te werken en te beschrijven. Er wordt vaak letterlijk nagebouwd.
Mijn eerste 300B versterker... Onder een 6B4G push pull versterker...

En fouten van mijn kant worden klakkeloos gekopieerd. Een foute boel. Als ik mijn eerste artikelen nu nog eens lees, zie ik dat het enthousiasme wel eens de overhand had over de nauwkeurigheid. Als ik vandaag dingen schrijf, lees ik de tekst vele malen door. Met knippen en plakken maak ik de teksten mooier lopend (je ziet, veel bijgeleerd!). Maar ik probeer vooral luid en duidelijk over te komen. Dat ontbrak nog teveel in het begin. Een artikel uitwerken kost mij zeker drie, vier keer zoveel tijd als begin vorig jaar. Erg? Nee hoor. Ik kreeg steeds meer lol in het werken met taal. In het Nederlands. Daar denk ik in. Daar kan ik meer met de woorden spelen. En waarom moet alles in het Engels? Er zijn zoveel hobbyisten in ons eigen landje. En als er iets onderbelicht is in ons kikkerlandje is het wel de buizenbak. De maandbladen doen er te weinig aan, vind ik. Daarom richt ik me op het Nederlandstalig gebied. Gebied? Ja, want ik weet dat ook een aantal zuiderburen regelmatige bezoekers zijn. Ik heb er boeiende correspondentievrienden aan overgehouden.

Ik ben van bouwjaar 1956, midden in de "gouden eeuw" van de buis. Zo worden de jaren 50 genoemd. Ik heb een middelbare opleiding in de elektronica. En een opleiding industriële elektronica bij Hollandse Signaal Een fabriek waar fantastisch gebouwde militaire apparatuur, voor defensie, gemaakt werd. Toen ik daar met mijn basiskennis binnenkwam, je denkt dat je dan al heel wat weet, voor een tweejarige opleiding aan de bedrijfsschool, bleek er in de praktijk nog heel wat bij te spijkeren. En daar ben ik ook voorgoed geconditioneerd. In de goede zin van het woord. Ik kan en wil alleen nog maar dingen bouwen volgens Mil-spec. Oftewel het spul mag nooit kapot gaan. Dus alles flink overdimensioneren en verouderingsvrije bekabeling gebruiken met teflon isolatie etc. Dat laatste was een zeldzaamheid nog, in de jaren 70. Dus ik leerde dingen voor een lange probleemloze levensduur construeren. Ook voor extreme situaties op zee en in de tropen. En leren solderen natuurlijk. Dat kon ik natuurlijk al prima, dacht ik… Alleen dachten ze er bij Signaal iets genuanceerder over. Op de bodem beginnen dus. Heel vervelend en frustrerend in het begin. Je kon niks in één keer goed doen. Ook niet in twee keer… Nu ben ik er ongelooflijk blij mee! In buizenversterkers werken we met een hoge voedingspanning. Maar storing zoeken in oude t.v.'s, dat is echt hoogspanning! Op de school werden de kapotte televisies met regelmaat binnengebracht. Als oefenstof. En printen maken leren natuurlijk. Nu normaal, maar toen werden printen nog zonder slimme software ontworpen, gewoon op de tekentafel. En wat belangrijk bleek: een medestudent met als hobby buizen. Daar kwam ik gelijk de eerste dag al achter. De eerste kennismaking met de 807 dateert uit die tijd. Het vreemde, je kon zo moeilijk aan de UX5 voeten komen! Alles was octal en noval. Nu, bijna dertig jaar later, na de wederopstanding van de tubes, geen enkel probleem meer! Tja, dat heeft diepe littekens achtergelaten. Ik ben er nooit meer overheen gekomen. Gelukkig... Je ziet dat door toevalligheden je leven en dus liefhebberijen worden bepaald.

Mijn eerste "audio-installatie" was een Philips buizenradio met een Telefunken draaitafeltje, ook "toevallig" op een veiling in het dorp gekocht door mijn vader. Daarna ging het snel voorwaarts: stereo! Een tweede radio erbij dus. Een radio links en een radio rechts: schitterend. Ik vond zelfs de kraakjes van de singletjes in stereo een belevenis! En elke zaterdag naar de platenzaak voor het nodige vinyl. Ik had toen een krantenwijkje om het te financieren... Toen ik bij Holland Signaal kwam werd het werd echt serieus. De Pioneer SA500, mijn eerste echte heel plezierige versterker met twee luidsprekerbouwpaketten van Philips waren na twee jaar aan de vervangingsdrang geofferd. Ik kocht een Quad 33-303 set met een stel Bowers and Wilkens DM4's. Ik heb er van mijn schamele salaris maanden alles voor opzijgezet. Alleen de Quad koste al zo'n drie maandsalarissen. Mijn vrienden begrepen niet dat ik er zo veel voor over had. De platenspelers groeiden uiteraard ook mee; Dual, Lenco, Technics, Thorens. Van MD naar MC-element, Ortofon en Ultimo..... Toen ging ik zelf luidsprekers bouwen, grote transmissionlines natuurlijk. Met als climax een systeem met zes zelfgebouwde transistorbakken plus elektronisch wisselfilter. Met opamps, 741 en ander ongedierte. Ja, ja, ik had het licht duidelijk nog niet gezien, en was de weg heel erg aan het kwijtraken. Een fantastische installatie, honderden Watts.

Imponerend ja,... Vooral voor bezoekers. Alleen klonk het in mijn oren toch ergens niet lekker. Het stereo links en rechts was er wel. Maar het podium was zo plat als een dubbeltje. Het hoog siste veel te veel. Het wisselfilter vol opamps heb ik als eerste verwijdert. Terug naar passief filteren. De Quad kwam terug. En ja, dat begon weer ergens op te lijken. Het was inmiddels 1986. Naar later bleek, het jaar dat ik het licht weer zag en toe trad tot de "New born tubyans" In de Radiobulletin stond namelijk een EL84 ppp-versterker (duizend maal dank Menno!). En het begon toch te jeuken! Mmm, toch leuk schemaatje. Ik had nog twee Amroh U70BN trafo's. Bewaard voor het "je weet maar nooit". Aan de slag dus. Twee monoblokjes stonden er een paar weken later. Maar het beluisteren was niet echt geweldig. De demping op de luidspreker bleek veel te laag, en een wat fel hoog. Maar een mooi plastisch midden. De oude boeken kwamen weer voor de dag. De latente kennis kwam snel terug. Het begin van mijn elektronica opleiding was nog doorspekt met buizentechniek en had daar al mijn eerste ECL84 versterker (single ended!)gebouwd. Ik heb toen de bias voor de eindbuizen automatisch gemaakt met een stel kathodeweerstanden en ontkoppel elco's.De tegenkoppeling groter gemaakt, de Unitrans hadden dat nodig, en weer geluisterd. Dat gaf de doorslag, ik zag het licht! NOOIT meer transisssstoren in mijn versterkers! Menno's versterker had mijn audiohobby weer de goede weg gezet. Ik had de smaak nu te pakken. Na wat EL34 versterkers en verschillende voorversterkers las ik over "monotriode versterkers", vandaag zeggen we single ended, in Audio en Techniek. Mijn lijfblad in die dagen. En ik las en hoorde mooie verhalen over 300B's en 2A3's. Een 300B-project werd gestart.
Een 6B4G push pull met blokkern UGT's... Foto onder de voorversterker...

Met een mooie oude Unitran voedingstrafo en een stel door Klaré verkochte uitgangstrafo's. Gewikkeld door oude rot in het vak, Arie Groothuizen. Polipropyleen condensators van SCR in de voeding. Dit smaakte naar meer! Als driver gebruikte ik een EEC88 in SRPP, ik las immers Audio en Techniek. Maar die stuurde de eindbuis niet genoeg uit. Toen een 6SN7GTB. Soundpractices was inmiddels in mijn leven geslopen. Dat was een behoorlijke stap vooruit. Toen de echt oude mooie triodes zoals de 26, 27, 76, 45 ontdekt. Het ware goud van oud. Daar ben ik verder mee bezig gegaan. Glass audio kwam, Vaccuum Tube Valley. Ik werd wijzer en wijzer. De pennenvruchten van Alan Kimmel, Joe Roberts, J.C. Morrison en anderen, ik verslond ze. En bouwde eigelijk continu aan nieuwe dingen. Tango single ended trafo's moesten er komen en kwamen ook. Ik heb toen, een jaar of 5 terug een grote stap voorwaarts gemaakt. Er konden componenten wereldwijd gekocht worden. De op kranten papier gedrukte catalogi van Angela Instruments werden als ware het literatuur gelezen. Het internet kwam mijn huis binnen, ik had een laptopje voor een buizenbak geruild met mijn broer, en het hek ging compleet van de dam.

Vanaf toen is alles in een stroomversnelling gegaan. Ik wilde een homepage maken etc. Er was maar één belemmering, of eigelijk twee: ik was een nitwit op pc gebied en financieel gezien is het een verschrikkelijk kostbare hobby. Het eerste heb ik met vallen en opstaan bijgespijkerd. Maar met de hedendaagse computergeneratie kan ik me zeker niet meten. Het tweede probleem is en zal wel chronisch blijven. 't is nog niet zo dat bezoek aan de A.A.N (Anonieme Audio Neuroten) een noodzaak wordt, maar ik balanceerde soms op de rand! En ik sta daar echt niet alleen in… Het internet heeft me veel kennissen gebracht, sommigen reken ik nu tot tot mijn vriendenkring. Heerlijk vermakelijke en leerzame correspondenties worden er wekelijks gevoerd. Met die samenwerking is mijn kennis en kunnen steeds verder gegroeid. En dat ventileer ik weer op deze site.

Waar ik me wel verschrikkelijk aan erger: lieden die met geringe inspanning snel geldelijk beter willen worden van het feit dat de buizenelektronica veel nieuwe belangstelling heeft. Ik baal er van dat mensen die nog weinig van de buizentechniek weten met mooie verhalen worden ingepakt en financieel worden uitgekleed. Ik ga daar regelmatig tegen tekeer. "Voodoo en Snake oil" moet buiten mijn audiowereld blijven. Gebakken lucht haal je maar ergens anders. Een buizenbak is een mooi bezit, maar hoeft niet onbetaalbaar te zijn! Ik wil laten zien dat je met elk budget een mooie versterker met gloeiende glaskolfjes in je muziekinstallatie kunt permitteren. Je houdt dan nog genoeg geld over om lekker muziek te kunnen aanschaffen. Want vergeet niet het allerbelangrijkste: het gaat om de muziek!

Maar ik laat ook zien hoe je een super buizenbak kan maken. Met de mooiste componenten. En zelfs die zijn voor velen haalbaar. Tweede hypotheken zijn echt niet nodig. Wat sommigen ons ook willen doen geloven, ook in de buizenelektronica wereld wordt gewoon met water gekookt...

Ik hoop met mijn projecten en andere artikelen inspiratie te geven om lekker zelf aan de slag te gaan met deze boeiende hobby. Als je vragen hebt kun je me gewoon een mailtje sturen. Mijn telefoonnummer geef ik niet uiteraard. Dan houd ik geen tijd meer over voor het bouwen aan mijn versterkers en aan het werken aan deze site. Ik probeer zoveel mogelijk alle mailtjes vlot te behandelen. Verlies echter niet uit het oog dat dit niet mijn werk is, ik geen commerciële belangen in wat voor bedrijf heb, en ook nog een baan en een leven naast deze hobby heb.

Veel lees en bouw plezier,

Dick.